Demencja starcza jest powszechnym problemem. Z reguły dotyka osoby po 70-tym roku życia, choć zdarzają się także wcześniejsze przypadki. Co najważniejsze – demencja rozwija się powoli i jedynie szybkie zdiagnozowanie problemu może zawczasu znacznie spowolnić postępowanie przypadłości. Nie bez znaczenia jest także profilaktyka oraz odpowiednie nawyki. Zanim jednak przejdziemy do opisania metod przeciwdziałania i łagodzenia objawów demencji, to w pierwszej kolejności zanurzymy się w specyfikę przypadłości, z którą najczęściej spotykają się Opiekunki Osób Starszych u swoich Podopiecznych.

Na samym wstępie warto podkreślić, że terminem “demencja” nie określamy jednej specyficznej choroby, gdyż jest to określenie stosowane do szeregu przypadłości upośledzających funkcjonowanie mózgu. Na szeroko pojętą demencją będą składały się tak: problemy z orientacją, pamięcią, trudności w wysławianiu się. zaburzenia świadomości, jak i choroba Alzheimera, Parkinsona czy Picka. Określenie przyczyny zaburzeń jest bardzo istotne w kontekście profilaktyki oraz postępowania z osobą dotkniętą otępieniem starczym. Demencja objawia się na wiele różnych sposobów, ale ogólnie możemy ująć je w trzech kategoriach: obniżenie zdolności poznawczych, zaburzenia zachowania i świadomości, pogorszenie sprawności fizycznej. Do szczególnie częstych zaburzeń, o których najczęściej informują nas Opiekunki Osób Starszych należą w szczególności:

– problemy z orientacją w czasie i przestrzeni;
– problemy z pamięcią, przy zaawansowanej demencji chory zapomina o tym, co mówił kilka godzin wcześniej;
– utrata zdolności uczenia się i rozumienia kontekstu wypowiedzi/ sytuacji
– problem z rozpoznawaniem osób;
– problemy z liczeniem;
– drażliwość, lęk, czasami także agresja i wahania nastroju;
– brak poczucia konsekwencji własnych działań.

Jak widać na demencję starczą składa się wiele przykrych objawów, które znacznie utrudniają Osobie Starszej funkcjonowanie w otaczającej ją rzeczywistości. Warto jednak zdać sobie sprawę z tego. że choroba ta rozwija się powoli, wcześniej dając dość wyraźne sygnały. Z tego właśnie powodu warto obserwować naszych kochanych Seniorów. Jako Opiekunka Osób Starszych musisz szczególnie uważnie przyglądać się swoim podopiecznym. Regularne zapominanie kluczy, powtarzanie się, zapominanie o tym, co robiło się kilka dni temu. drażliwość. trudności w zapamiętywaniu tego, co się usłyszało lub przeczytało – to najczęstsze sygnały początku zaburzeń. Jeśli tego typu zachowania będziemy regularnie zauważać u bliskiej nam Osoby Starszej, to bez zawahania powinniśmy skierować się, razem z Nią, do lekarza pierwszego kontaktu. Szybkie zdiagnozowanie choroby oraz stosowanie do zasad profilaktyki pozwala znacznie spowolnić postępowanie przypadłości, a przede wszystkim daje nadzieję, na to, że demencja nie przejmie całkowitej kontroli nad Seniorem, wyłączając całkowicie z normalnego funkcjonowania.

Współczesna medycyna nie potrafi w pełni zapobiec demencji, a tym bardziej cofnąć zmian, które wywołała. To nie oznacza jednak, że w walce z chorobą jesteśmy bezsilni. Lekarz po zapoznaniu się z przypadkiem pacjenta może zalecić stosowanie odpowiednich leków – szczególnie tych, bazujących na acetylocholinie, która wspiera odbudowywanie przekaźników mózgowych (neurony, synapsy), a także leków przeciwdepresyjnych, nasennych oraz uspokajających.

Farmakologia to jednak tylko mała część tego, jak można walczyć z postępującą demencją (lub też jej przeciwdziałać). Ogromne znaczenie ma styl życia, bo warto nadmienić, że rozwojowi demencji szczególnie pomagają: alkohol, papierosy, choroby wątroby i trzustki, niedobory pokarmowe, otyłość, stres. Oczywiście, za chorobę tę odpowiedzialne są także przypadłości, których nawet zdrowy styl życia nie pozwoli uniknąć, jest to jednak wciąż znacznie mniejsza grupa, a najnowsze badania dowodzą, że otępienie starcze znacznie rzadziej dotyka osoby z wyższym wykształceniem, znające języki obce, regularnie czytające, szachistów, jak i sportowców – widzimy więc, że to jak często poddajemy mózg nauce, nowym wiadomościom, rozwojowi, ma kolosalny wpływ na sprawność intelektualną na starsze lata. Jak w takim razie przeciwdziałać demencji – nie tylko jako Opiekunka Osób Starszych pracująca z osobą chorą, ale także w kontekście nas samych?

1. COŚ NOWEGO!

Uczenie się czegoś nowego znacząco obniża szanse na wystąpienie demencji w podeszłym wieku. Zauważono silną korelację pomiędzy osobami znającymi kilka języków obcych oraz grających na instrumentach muzycznych, a brakiem problemów z pamięcią. Tak – nauka j. obcego, czy gry na instrumencie naprawdę świetnie rozwijają nasz mózg, ale ich zdrowotny wpływ wynika z tego, że dla naszego organizmu są to czynności zupełnie nowe, kompletnie wybijające się spośród otoczenia, a przez to znacznie stymulujące umysł do pracy!
Innymi słowy, wszystko to co nowe będzie z korzyścią działało na rzecz naszej pamięci. Wystarczy zastanowić się, czego do tej pory nie robiliśmy i za to się zabrać! My polecamy naukę języka niemieckiego, która jest także sporą zaletą w pracy Opiekunki Osób Starszych.

2. DBAJ O ZDROWĄ DIETĘ!

Szczególnie warto trzymać się dwóch wytycznych – ograniczyć używki oraz spożywać produkty sprzyjające pracy mózgu. Do takich zaliczymy:
Witaminy z grupy B – orzechy, pełnoziarniste produkty, banany, pomidory, ziemniaki, dynie.
Witaminę E – olej lniany, nasiona słonecznika, oliwa z oliwek.
Magnez – orzechy, nasiona, gorzkie kakao, gorzka czekolada, produkty pełnoziarniste.
Kwasy omega-3 i omega 6 – jajka kurze, oliwa z oliwek, olej lniany, tłuste ryby morskie, orzechy.

3. OTACZAJ SIĘ LUDŹMI!

Demencja znacznie częściej występuje u osób samotnych. Odpowiedź jest bardzo prosta – spotkania ze znajomymi to dla naszego mózgu spory intelektualny wysiłek, podczas którego zderzamy się z poglądami innych osób. Sama rozmowa jest dość często pomijana jako jeden z czynników rozwijających nasz mózg, a szkoda bo warto wiedzieć, że mało co tak skutecznie wpływa na sprawność intelektualną naszego umysłu jak właśnie konwersacja! Znacznie lepsze efekty zauważymy z bezpośredniej rozmowy, niemniej także pisanie i rozmowa telefoniczna mają korzystne działanie.
Warto dodać także, że pozytywne spotkanie w gronie ludzi rozładowuje stres, będący jednym z czynników pojawienia się demencji.

4. TRENUJ!

Trenuj – i to nie tylko fizycznie! Sport znacznie wpływa na naszą pamięć oraz zdolności intelektualne, bo jakby na to nie patrzeć – ruszając się musimy sporo myśleć, analizować i pozostawać w skupieniu. Aktywność sportowa dotlenia także mózg i redukuje stres, co korzystnie zapobiega demencji.
Warto jednak, trenować także nasz mózg. W jaki sposób? Przez intelektualny wysiłek oczywiście! Czytanie książek, gra w szachy, rozwiązywanie krzyżówek to tylko niektóre z aktywności, pozwalających na “rozruszanie szarych komórek”, a tym samym zmniejszenie ryzyka wystąpienia demencji!

5. UNIKAJ SUBSTANCJI SZKODLIWYCH

Do tej grupy zaliczamy tak alkohol, papierosy, dopalacze, jak i przetworzoną żywność. Krótko pisząc – dostarczając naszemu organizmowi substancje, które degenerują narządy, nie możemy oczekiwać, że zachowa na długo swoją naturalną sprawność. W kontekście diety, warto ograniczyć cukier, tłuszcze trans, napoje gazowane, słodycze, fast foody i słone przekąski.

6. STYMULUJ MÓZG

Obok uczenia się czegoś nowego, to drugi najważniejszy punkt. Mózg możemy przyrównać do mięśni. Jeśli je regularnie trenujemy, to rozwijają się – jeśli natomiast dni spędzamy siedząc przed telewizorem, to nasza sylwetka pozostawia wiele do życzenia. Analogicznie jest z naszym najważniejszym organem – regularnie czytaj, rozwiązuj krzyżówki i inne łamigłówki, graj w szachy (nie bez powodu nazywane grą królów), oglądaj naukowe programy i poszerzaj swój światopogląd. Taki trening mózgu nie tylko pozwoli Tobie stawać się jeszcze lepszą wersją siebie, ale także pomoże zachować sprawność intelektualną na zawsze.

Piotr Szewczyk