Porozumiewanie się jest kluczowe dla utrzymywania relacji z innymi ludźmi. Osoby Starsze, które mają problemy z mową, zmagają się z wieloma trudnościami w życiu codziennym. Zaburzenia mowy powodują problemy z komunikowaniem się z innymi ludźmi, mogą również wywołać obniżenie poczucia własnej wartości u seniora. Często są one przyczyną wielu negatywnych emocji, takich jak frustracja, zniecierpliwienie lub złość. Zdarza się, że seniorzy ograniczają swoją aktywność w życiu społecznym, rodzinnym oraz stają się mniej samodzielni.
Zaburzenia mowy mogą być spowodowane różnymi chorobami, np. o podłożu neurodegeneracyjnym (choroba Alzheimera, Parkinsona) lub naczyniowym (wylewy, udary). Mogą je również wywołać zmiany chorobowe w krtani i gardle lub zmniejszona pojemność płuc.
Jak komunikować się z seniorem z zaburzeniami mowy?
Przede wszystkim należy formułować proste i krótkie zdania. Warto używać pytań zamkniętych – pytania powinny być tak skonstruowane, aby senior mógł na nie odpowiedzieć słowem „tak” lub „nie”. W ten sposób chory może odpowiedzieć nie tylko słownie, ale również wykorzystać mowę ciała, np. przytaknąć głową. Zadając pytania podopiecznemu, cierpliwie poczekajmy na odpowiedź – osoba z zaburzeniami mowy potrzebuje więcej czasu na jej wypowiedzenie.
Komunikacja to nie tylko mowa werbalna – duże znaczenie ma również mowa ciała. Rozmawiając z podopiecznym, należy utrzymywać kontakt wzrokowy. W ten sposób możemy okazać seniorowi uwagę oraz dodać mu odwagi w komunikowaniu się. Jeśli zauważymy, że senior jest zestresowany, możemy potrzymać go za rękę – to dobry sposób na wzmocnienie w nim poczucia bezpieczeństwa oraz okazanie wsparcia. Dodatkowo podczas rozmowy możemy dla ułatwienia wskazać palcem przedmioty, o których mówimy.
Rozmowę należy prowadzić spokojnie, wypowiadając komunikaty po kolei. Powinniśmy zadbać o to, aby nie odbiegać od tematu rozmowy. Dobrze, jeśli ton naszej wypowiedzi będzie spokojny i naturalny. Podniesienie głosu może wywołać w podopiecznym niepokój, dlatego warto zadbać o spokojną i miłą atmosferę podczas rozmowy.
Porozumiewanie się z seniorem mogą ułatwić pomoce logopedyczne, takie jak tablice obrazkowe, kartki z często używanymi słowami. Senior, który ma znaczne problemy z mową, powinien mieć zawsze przy sobie notes oraz długopis. Powinniśmy również zadbać o otoczenie – wyciszenie muzyki, wyłączenie telewizora, zamknięcie okien, aby zredukować dźwięki dobiegające z zewnątrz.
Komunikując się z podopiecznym z zaburzeniami mowy należy zwrócić uwagę nie tylko na swoją mowę ciała i mimikę twarzy, ale też uważnie obserwować podopiecznego. Dzięki temu możemy lepiej rozpoznać nastrój Osoby Starszej. Wzajemne zrozumienie komunikatów, informacji, potrzeb jest bardzo ważne w relacji opiekuna z podopiecznym.
Porozumiewanie się z seniorem z zaburzeniami mowy to duże wyzwanie. Bardzo ważna w tym przypadku jest empatia oraz cierpliwość. Doświadczony opiekun może w znaczny sposób podnieść komfort życia Osoby Starszej oraz pozytywnie wpłynąć na jej samopoczucie.